Θέμα: Απαγόρευση ή μέτρα περιορισμού χρήσης πλαστικής σακούλας στην Μύκονο.
Η χρήση της πλαστικής σακούλας είναι ένα μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Ορισμένοι από τους λόγους αναφέρονται στις συνημμένες σελίδες και έρευνες.
Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει πολλές κινήσεις για τον περιορισμό ή και την γενική απαγόρευση χρήσης, μερικές από τις οποίες αναφέρονται στην παρούσα έρευνα.
Η παρούσα πρόταση που έχει υποστηριχθεί από πολλούς συμπολίτες μας, (35 αναφέρονται στην τελευταία σελίδα) έχει στόχο την απαγόρευση χρήσης της πλαστικής σακούλας στην Μύκονο.
Τα οφέλη για το νησί μας από μία τέτοια απόφαση είναι πολλά, μερικά από τα οποία είναι τα παρακάτω:
1. Καλύτερη λειτουργία του ΧΥΤΑ, μιας και θα μειωθεί ο όγκος πλαστικού στο κύτταρο. Σημειώνουμε ότι σήμερα η πλαστική σακούλα κυριαρχεί στα απορρίμματα του κυττάρου, με αποτέλεσμα την αναποτελεσματική λειτουργία του.
2. Καθαρότερο περιβάλλον στο νησί, μιας και λόγω ιδιομορφίας του τόπου μας, η πλαστική σακούλα παρασύρεται από τον αέρα και πηγαίνει στα χωράφια, στους υπονόμους, στα φρύγανα και αλλού.
3. Συγκριτικό πλεονέκτημα στην τουριστική προβολή του νησιού μας, μιας και θα γίνουμε το πρώτο σημείο της Ελλάδας που θα αποφασίσει κάτι τέτοιο, ενώ είναι σίγουρο ότι στην επόμενη τριετία θα ακολουθήσουν και άλλοι Δήμοι.
4. Καλύτερη αισθητική, μιας και πολλοί από τους επισκέπτες του νησιού ζουν σε οργανωμένες κοινωνίες όπου η χρήση της πλαστικής σακούλας, στον βαθμό που αυτή γίνεται σήμερα, είναι αδιανόητη και σημείο υποβάθμισης και έλλειψης πολιτισμού.
Οι τρόποι που θα μπορούσαμε να το επιτύχουμε είναι πολλοί. Έχει γίνει ήδη ερώτημα από την ΜΚΟ ΘΕΛΗΣΗ ΜΥΚΟΝΟΥ στον Συνήγορο του Πολίτη, για το αν ο Δήμος είναι αρμόδιος για μία τέτοια απαγόρευση.
Αυτό που εμείς προτείνουμε είναι:
1. Να υπάρξει η λέξη απαγόρευση, στο τελικό κείμενο.
2. Να γίνει άμεσα κίνηση για εύρεση βιοδιασπώμενης σακούλας για οικιακή χρήση.
3. Να τροποποιηθεί ο κανονισμός καθαριότητας, προσθέτοντας μία παράγραφο όπου θα ορίζεται πρόστιμο για τις επιχειρήσεις που διαθέτουν πλαστικές σακούλες.
4. Να οριστεί τιμή 50 λεπτά του Ευρώ για την διάθεση κάθε πλαστικής σακούλας που θα διατίθεται από τις επιχειρήσεις, χρήματα τα οποία θα είναι Δημοτικά Τέλη.
5. Να γίνει προσπάθεια από τον Δήμο να διανεμηθεί πάνινη σακούλα πολλαπλών χρήσεων, καλαθάκια ή πλαστική σακούλα πολλαπλών χρήσεων, όπως τα δείγματα.
6. Στον επόμενο κύκλο μαθημάτων της ΚΔΕΠΑΜ να συμπεριληφθεί η καλαθοπλεκτική.
Προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα:
27/2: Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.
1/3 – 15/3: Έρευνα αγοράς για σακούλα πολλαπλών χρήσεων και για χάρτινες σακούλες.
15/3: Παραγγελία 5000 τέτοιων σακουλών για τον Δήμο.
10/4 – 15/4: Διανομή δωρεάν της σακούλας αυτής στους Μυκονιάτες (πόρτα πόρτα, αντί Πασχαλινής κάρτας και μέσω των σχολείων).
10/4: Διάθεση σε τιμή κόστους της σακούλας αυτής, σε όλους τους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες.
1/5: Εφαρμογή απαγόρευσης ή άλλων περιοριστικών μέτρων.
Το «αποτύπωμα» της πλαστικής σακούλας
Από την 1η Ιανουαρίου, η Ιταλία έγινε η πρώτη από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύει τις πλαστικές σακούλες στα καταστήματα λιανικής πώλησης.
Η Βουλγαρία ετοιμάζεται να φορολογήσει τη χρήση τους, ενώ σε απαγόρευσή τους προχώρησαν ή προσανατολίζονται πολλές άλλες χώρες, από την Κένυα μέχρι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Και παρότι η πλαστική σακούλα είναι το πιο χρήσιμο και βολικό «αξεσουάρ» του καταναλωτή, ενώ γύρω από αυτήν έχει στηθεί και μια ολόκληρη βιομηχανία που απασχολεί εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, το τίμημα της χρήσης της για το περιβάλλον είναι αναμφίβολα πολύ βαρύ: τις χρησιμοποιούμε αλόγιστα και τις πετάμε χωρίς δεύτερη σκέψη για να καταλήξουν σε χωματερές ή ακόμη χειρότερα στη θάλασσα.
Ποιο είναι όμως το περιβαλλοντικό αποτύπωμα μιας πλαστικής σακούλας;
Υπολογίζεται ότι το αποτύπωμα μιας πολύ λεπτής σακούλας ισοδυναμεί με 3 γρ. διοξειδίου του άνθρακα, μιας τυπικής σακούλας σούπερ μάρκετ με 10 γρ. και μιας πιο ανθεκτικής σακούλας που μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί 50 γρ. διοξειδίου του άνθρακα. Έτσι, κάποιος που χρησιμοποιεί πέντε σακούλες σούπερ μάρκετ την εβδομάδα παράγει από αυτήν του τη συνήθεια 2,5 κιλά CO2 το χρόνο.
Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα με τις πλαστικές τσάντες δεν είναι η ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου που παράγεται κατά την κατασκευή τους, αλλά τι γίνεται αφού χρησιμοποιηθούν. Έχει υπολογιστεί ότι, εάν δεν απορριφθούν με τον κατάλληλο τρόπο, οι πλαστικές σακούλες μπορούν να παραμείνουν σε μια χωματερή από 500 έως και 1000 χρόνια, υπολογισμός που επιδέχεται αμφισβήτηση καθώς οι τσάντες αυτές εφευρέθηκαν μόλις πριν από μερικές δεκαετίες. Το βέβαιο είναι ότι η διαδικασία αποσύνθεσής τους είναι αργή, πολύ αργή.
Σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο για τις θάλασσες... πριν από λίγες ημέρες, τα αποτελέσματα έκθεσης Γάλλων και Βέλγων υδροβιολόγων μας έδωσαν μια γεύση: στη Μεσόγειο επιπλέουν σήμερα 250 δισεκατομμύρια μικροσωματίδια πλαστικού που, κατά τους ερευνητές, αποτελούν κίνδυνο διαρκείας για τη θαλάσσια ζωή καθώς αναμειγνύονται με το πλαγκτόν.
«Πράσινες» εναλλακτικές λύσεις
Τα προηγούμενα χρόνια, η επιλογή των καταναλωτών ήταν μεταξύ πλαστικής και χάρτινης σακούλας. Πλέον οι εναλλακτικές λύσεις έχουν αυξηθεί, με κάποιες από αυτές να προσλαμβάνουν κατά καιρούς χαρακτήρα... μόδας, μιας μόδας που ωφελεί το περιβάλλον.
Η επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα που πρώτη προβλήθηκε ως πιο οικολογική εναλλακτική ήταν η υφασμάτινη, από συμβατικό και οργανικό βαμβάκι ή ακόμη και από κάνναβη. Η καλλιέργεια του βαμβακιού απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού, όμως μακροπρόθεσμα, αυτές οι τσάντες επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον καθώς μπορούν να αντέξουν σε βαριά χρήση για πολλά χρόνια.
Οι περισσότερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα διαθέτουν επίσης προς αγορά μεγάλες πλαστικές τσάντες που κοστίζουν ελάχιστα, δεν σκίζονται και μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκατοντάδες φορές. Μάλιστα κάποιες αλυσίδες τις αντικαθιστούν δωρεάν εάν καταστραφούν.
Ποια είναι η πιο «πράσινη» λύση; Οι υφασμάτινες τσάντες απαιτούν σίγουρα τη χρήση περισσότερων φυσικών πόρων για να φτιαχτούν, όμως αυτό το μειονέκτημά τους «παραγράφεται» μπροστά στις επιπτώσεις που έχει για το περιβάλλον η κατασκευή δισεκατομμυρίων πλαστικών τσαντών κάθε χρόνο. Πλαστική ή υφασμάτινη, το σημαντικό είναι η τσάντα που θα επιλέξετε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά.
Πηγή : Ναυτεμπορική.
ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΑΚΟΥΛΑ - Presentation Transcript
1. Στοιχεία από την Αμερικανική Εταιρεία περιβαλλοντικής Προστασίας δείχνουν ότι περίπου 500 δισεκατομμύρια έως ένα τρισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες καταναλώνονται σ’ όλο τον κόσμο ετησίως. National Geographic News September 2, 2003
2. Λιγότερο από το 1% των πλαστικών τσαντών ανακυκλώνονται. Κοστίζει περισσότερο να ανακυκλώσει κανείς μια τσάντα παρά να παράγει μια καινούρια. - Christian Science Monitor News Paper
3. “ Υπάρχει μια σκληρή οικονομία πίσω από την ανακύκλωση των πλαστικών τσαντών. : Κοστίζει $4,000 να επεξεργαστούμε μια να ανακυκλώσουμε 1 τόνο από πλαστικές σακούλες , οι οποίες μετά πωλούνται στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων για $32” - Jared Blumenfeld (Director of San Francisco's Department of the Environment)
4. Τότε … Πού πηγαίνουν ? Μια έρευνα του 1975 έδειξε ότι τα πλοία που διασχίζουν τους ωκεανούς, ρίχνουν 8 εκατομμύρια λίβρες πλαστικού ετησίως. Ο πραγματικός λόγος που η γη δεν έχει ξεχειλίσει από πλαστικό ήταν γιατί το περισσότερο από αυτό κατέληξε στους ωκεανούς. - U.S. National Academy of Sciences
5. Τις παίρνει ο άνεμος … … σε διάφορα μέρη της γης … στις θάλασσες, στις λίμνες , στα ποτάμια . Καταλήγουν στη θάλασσα μέσω των υπονόμων και των αποχετευτικών δικτύων. - CNN.com/tecnhology November 16, 2007
6. Έχουν βρεθεί να πλέουν βόρεια του Αρκτικού Κύκλου μέχρι τα νησιά Φώκλαντ. - British Antarctic Survey
7. Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν το 10% των σκουπιδιών που ξεβράζονται στην Αμερικανική ακτογραμμή. - National Marine Debris Monitoring Program
8. Οι πλαστικές σακούλες φωτοδιασπώνται : Με τον καιρό διαλύονται σε μικρότερα πιο τοξικά πετρο- πολυμερή - CNN.com/tecnhology November 16, 2007 Τα οποία τελικά μολύνουν το έδαφος και τα ύδατα. - CNN.com/tecnhology November 16, 2007
9. Ως αποτέλεσμα μικρά κομμάτια μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα. - CNN.com/tecnhology November 16, 2007
10. Τα αποτελέσματα για τη φύση είναι καταστροφικά - World Wildlife Fund Report 2005
11. Τα πουλιά μπλέκονται μέσα σ’ αυτές - World Wildlife Fund Report 2005
12. Περίπου 200 διαφορετικά είδη θαλασσίων ζώων ( φάλαινες , δελφίνια , φώκιες και χελώνες ) πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των πλαστικών τσαντών. - World Wildlife Fund Report 2005.Πεθαίνουν αφού καταπίνουν πλαστικές σακούλες τις οποίες περνούν για τροφή. - World Wildlife Fund Report 2005
13. Λοιπόν…. Τι κάνουμε ; Εάν χρησιμοποιήσουμε 1 υφασμάτινη τσάντα γλιτώνουμε 6 πλαστικές σακούλες την εβδομάδα. Δηλαδή 24 τσάντες το μήνα.Δηλαδή 288 τσάντες το χρόνο.
14. Δηλαδή 22,176 τσάντες σ’ όλη μας τη ζωή.
15. Εάν 1 στους 5 ανθρώπους στις ΗΠΑ το έκανε αυτό θα γλιτώναμε 1,330,560,000,000 τσάντες σ’ όλη μας τη ζωή.
16. Στο Μπαγκλαντές έχουν απαγορευθεί οι πλαστικές σακούλες - MSNBC.com March 8, 2007.Η Κίνα έχει απαγορεύσει τις δωρεάν πλαστικές σακούλες. - CNN.com/asia January 9, 2008
17. Η Ιρλανδία είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που άρχισε να φορολογεί τις πλαστικές σακούλες από το 2002 και έχουν μειώσει την κατανάλωση τους στο 90% - BBC News August 20, 2002. Το 2005 η Ρουάντα απαγορεύσε τις πλαστικές σακούλες. - Associated Press
18. Το Ισραήλ , Ο Καναδάς , η Δυτική Ινδία , η Μποτσουάνα , η Κένυα , η Τανζανία , η Δυτική Αφρική , η Ταϊβάν και η Σιγκαπούρη έχουν επίσης απαγορεύσει τις πλαστικές σακούλες ή κινούνται προς την απαγόρευσή τους. - PlanetSave.com February 16, 2008
19. Το Μάρτιο του 2007 , το Σαν Φρανσίσκο γίνεται η πρώτη Αμερικανική πόλη που απαγορεύει τις πλαστικές σακούλες. - NPR.org (National Public Radio)
20. Οι πλαστικές σακούλες φτιάχνονται από πολυαιθυλένιο : ένα θερμοπλαστικό που φτιάχνεται από πετρέλαιο. - CNN.com/tecnhology November 16, 2007 Η μείωση των πλαστικών τσαντών θα μειώσει την εξάρτησης από τις εταιρείες πετρελαίου.
21. Η Κίνα θα γλιτώσει 37 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου κάθε χρόνο χάρη στην απαγόρευση των δωρεάν πλαστικών τσαντών. - CNN.com/asia January 9, 2008
22. Είναι δυνατόν ...
Διεθνή παραδείγματα
Λονδίνο:Έχει ήδη ανακοινωθεί η χρέωση της πλαστικής σακούλας από την 1η Ιανουαρίου 2009 ενώ εξετάζεται από 33 δήμους της Αγγλικής πρωτεύουσας, η πλήρης απαγόρευση της.
Παρίσι:Ολοκληρωτική απαγόρευση πλαστικών σακουλών ισχύει από την αρχή του χρόνου φέτος στο Παρίσι και θα ισχύσει σταδιακά σε όλη τη χώρα έως και το 2010.
Δανία: Φορολογεί τη χρήση της πλαστικής σακούλας. Το κράτος θέλει να προωθήσει τις σακούλες πολλαπλών χρήσεων. Ο φόρος αποδίδεται στο κράτος από τους εμπόρους και όχι από τους καταναλωτές.
Βέλγιο: Η πλαστική σακούλα δεν διανέμεται δωρεάν, αλλά πωλείται από τα εμπορικά καταστήματα.
Γερμανία: Χρεώνει τη χρήση πλαστικής σακούλας στο σούπερ- μάρκετ .
Ιρλανδία: Στην Ιρλανδία καταναλώνονταν 1,2 δις πλαστικές σακούλες κάθε χρόνο πριν εφαρμοστεί ο φόρος με την ονομασία Plas Tax .Ο φόρος των 15 περίπου ευρώ για κάθε σακούλα επιβάλλεται από τον Μάρτιο του 2002 και η κατανάλωση έχει μειωθεί κατά 90% .
Σκωτία: Η πλαστική σακούλα φορολογείται 10 πέννες.
Ελβετία: Τα σούπερ-μάρκετ χρεώνουν 12-15 λεπτά του ευρώ τη χάρτινη σακούλα, ενώ δεν διατίθεται πλαστική.
ΗΠΑ:Χρησιμοποιούνται χάρτινες και πλαστικές σακούλες .
Σαν Φρανσίσκο:Πρόσφατα αποφάσισε την πλήρη αντικατάσταση της από χάρτινες και βιοδιασπώμενες σακούλες.
Ζανζιβάρη { νησί της Τανζανίας }:Στον τροπικό τουριστικό παράδεισο, έχουν απαγορευθεί πλήρως οι πλαστικές σακούλες, γιατί λειτουργούν ως μικροκαταφύγια για κουνούπια, φράζουν αποχετεύσεις, πνίγουν ζώα …Όποιος συλληφθεί να παράγει, να εισάγει, να χρησιμοποιεί ή να πουλάει πλαστική σακούλα αντιμετωπίζει πρόστιμο έως 2.000 ευρώ και φυλάκιση έως 12 μηνών.
Μπαγκλαντές: Ομοίως .
Ινδία:Απαγορεύεται η χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας στη Βομβάη και στο Δελχί.
Ταιβάν: Έχει απαγορευτεί η διακίνηση της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης.
Ουγκάντα: Στην Ουγκάντα τα χρήματα που εξοικονομούνται από αυτήν την κατάργηση της πλαστικής σακούλας, μπαίνουν σε ένα ταμείο για την ενίσχυση της εκπαίδευσης των απόρων παιδιών.
Κίνα: Η Κίνα ενεργοποίησε απαγορεύσεις κατά των δωρεάν πλαστικών σακουλών από 9 Ιανουαρίου του 2008.Οι καταναλωτές ενθαρρύνονται να έχουν μαζί τους υφασμάτινες τσάντες ή καλάθια. Διεθνείς περιβαλλοντικοί οργανισμοί, όπως η Greenpeace και το Worldwatch , επαίνεσαν την πρωτοβουλία αυτή της Κίνας, η οποία σημειωτέον ότι καταναλώνει περίπου 3 δις πλαστικές σακούλες την ημέρα.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Κινεζικής κυβέρνησης, η κίνηση αυτή εξοικονομεί τεράστια ποσά, εκτός από το μεγάλο περιβαλλοντικό όφελος όπως συνέβη και με άλλες χώρες [Νότια Αφρική, Ουγκάντα ,Μπαγκλαντές] ,τα οποία κατάργησαν τις πλαστικές σακούλες κατά τα περασμένα χρόνια. Πίσω από αυτά τα μέτρα βρίσκεται ο αναπληρωτής διευθυντής της κρατικής Αρχής Προστασίας του Περιβάλλοντος Παν Γιουέ ο οποίος δηλώνει: «Στην προσπάθεια μας να καλυτερέψουμε τη ζωή μας, να διορθώσουμε τα εγκλήματα που έχουμε κάνει στον πλανήτη και να συμπεριφερθούμε στη φύση με την αξιοπρέπεια που της αρμόζει, η συμμετοχή των πολιτών είναι αναγκαία .Χωρίς αυτήν, όποια μέτρα και αν πάρει η κυβέρνηση, θα οδηγηθούμε στη σίγουρη καταστροφή» .
Την ίδια στιγμή, υπολογίζεται ότι περίπου 2.000 πλαστικές σακούλες και μπουκάλια ανευρίσκονται ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στη Μεσόγειο, ενώ χιλιάδες θαλασσοπούλια μπλέκονται με πλαστικές σακούλες και πνίγονται από αυτές.
Περίπου 267 θαλάσσια είδη, φάλαινες, δελφίνια, φώκιες και χελώνες, πεθαίνουν κάθε χρόνο γιατί καταπίνουν πλαστικές σακούλες.[WWF Report 2005].
Μελέτη του 1975 έδειξε ότι τα μεγάλα ποντοπόρα πλοία πετάνε κάθε χρόνο στη θάλασσα περίπου 8 εκατομμύρια τόνους πλαστικών σακουλών.[ US National Academy of Sciences] .
Άλλα 5 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν στη θάλασσα παρασυρμένα από τον αέρα. Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν το 15% όλων των «σκουπιδιών» που εκβράζονται κάθε χρόνο στις παραλίες. [ US National Marine Debris Monitoring Programme].
Λιγότερο από το 1% από τις πλαστικές σακούλες πηγαίνει για ανακύκλωση. Κοστίζει περισσότερο να ανακυκλώσεις μια πλαστική σακούλα, παρά να παράγεις καινούργια. [ Εφημερίδα Christian Science Monitor ] .
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις της Οικολογικής Εταιρίας ανακύκλωσης, καθημερινά καταναλώνονται στην Ελλάδα , σε τεμάχια, περίπου 11 εκατομμύρια πλαστικές σακούλες. Οι περισσότερες από αυτές καίγονται στις χωματερές μας και εκλύουν διοξίνες, που αναπνέουμε, άλλες δηλητηριάζουν τις τροφές και το νερό που πίνουμε.
Ο χρόνος δεν μπορεί να πάει πίσω και η πλαστική σακούλα να ξαναγίνει το πολύτιμο αγαθό για πολλαπλή χρήση που ήταν κάποτε. Ακόμη και οι γιαγιάδες στα απομονωμένα χωριά μας έπαψαν να την πλένουν και να την επαναχρησιμοποιούν. Την πετούν. Έχουν πεισθεί ότι πολιτισμός είναι να πετάς .Το «τρένο» πια δεν γυρίζει πίσω. Έτσι, η μόνη λύση είναι η πλαστική σακούλα να εξαφανιστεί.
Στην Ελλάδα αν και υπάρχει από το 2001, νομοθεσία με στόχο τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και αξιοποίηση των πλαστικών τσαντών ως υλικών συσκευασίας, ωστόσο τα αποτελέσματα είναι παραπάνω από αποθαρρυντικά.
Στις 23-06-2008 ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Β` Αθηνών Μιχάλης Παπαγιαννάκης σε σχετική ερώτηση στην βουλή προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ με θέμα :
Λιγότερο “πλαστικό” Περιβάλλον .
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
*Προτίθεται να προχωρήσει στην υλοποίηση μέτρων περιορισμού της χρήσης πλαστικής σακούλας και απόδοσης των όποιων εσόδων για «πράσινα» έργα ;
*Έχει οργανώσει δέσμη δράσεων και ενημέρωσης των πολιτών για τη βλαπτικότητα της χρήσης τους ;
Στις 16-07-2008 το Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ απαντάει στην ανωτέρω σχετική ερώτηση,
με υπογραφή του Υφυπουργού Σταύρου Ελ. Καλογιάννη . Σε ένα γενικόλογο κείμενο που απλώς διαπιστώνει την κατάσταση, διαβεβαιώνει ότι η χώρα μας είναι εναρμονισμένη με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και απαντά τα εξής :
« Σε ότι αφορά στη χρήση της πλαστικής σακούλας, σας γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη από την κοινοτική νομοθεσία και ούτε απορρέουν απαγορεύσεις για χρήση κάποιων υλικών (συσκευασίας), πλην περιορισμών που τίθενται ως προς την επικινδυνότητα των υλικών (όρια συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων) » .
Η Αθήνα αποτελεί πλέον μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίας 40 μεγάλων πόλεων του κόσμου ενάντια στην κλιματική αλλαγή . Η συμμετοχή της Αθήνας στην C 40 στοχεύει στην ανταλλαγή πληροφοριών, τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών για την εφαρμογή δράσεων με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση εκπομπών αερίων στην πόλη. Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του δημάρχου Αθηναίων κ. Νικήτα Κακλαμάνη από την 1η Μαρτίου θα αντικαθίστανται οι πλαστικές σακούλες μιας χρήσης στην Αθήνα με τσάντες από υλικά που δεν θα μολύνουν το περιβάλλον. Ο δήμος έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με εκπροσώπους σούπερ μάρκετ, εμπορικούς συλλόγους και άλλους φορείς για την εφαρμογή του μέτρου.
Υπάρχουν Λύσεις:
* Η πιο απλή λύση είναι οι χάρτινες σακούλες, που το κόστος να μην ενσωματωθεί στο γενικό κοστολόγιο των προϊόντων του καταστήματος και να πωλούνται χωριστά στο ταμείο, γεγονός που θα συμβάλει τελικά στον περιορισμό της χρήσης γενικά σακούλας. Φτάσαμε σήμερα να ψωνίζουμε 10 είδη στο σούπερ μάρκετ και να γεμίζουμε 4 σακούλες!
*Υπάρχουν όμως ακόμη φθηνότερες και οικολογικές λύσεις αρκεί να αλλάξουμε κάποιες συνήθειες και “αυτονόητες” ευκολίες που μας έχει φορέσει ο καταναλωτισμός. Παράδειγμα το παλιό καλό δίχτυ, που χρησιμοποιούσαν οι μανάδες και οι πατεράδες μας στα καθημερινά τους ψώνια! Έφευγαν από το σπίτι με το δίχτυ διπλωμένο στην τσέπη για τα λίγα καθημερινά ψώνια ή τα δίχτυα και μεγάλες πάνινες τσάντες για τις περισσότερες σαββατιάτικες ή γιορτινές αγορές. Με την επιστροφή σπίτι διπλώνονταν και περίμεναν τα…επόμενα ψώνια !
*Ενδιαφέρουσα πρόταση είναι οι βιοδιασπώμενες σακούλες από μη γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι, οι οποίες έχουν λάβει το Ευρωπαϊκό βραβείο της καλύτερης εφεύρεσης ( May 2007 : Novamont :Best Inventor Award of the Year 2007 ).Έχουν περάσει αυστηρότατους ευρωπαϊκούς ελέγχους ( EN 14342 ), πληρούν τα τεχνικά και μηχανικά κριτήρια των αντίστοιχων πλαστικών σακουλών. Η αποθήκευση λαχανικών σε αυτές τις σακούλες τα διατηρεί φρέσκα για περισσότερες ημέρες, από ότι μια συμβατική πλαστική σακούλα, αφού το υλικό mater-bi επιτρέπει τον αερισμό των περιεχομένων, αποκλείοντας τη δίοδο σε βακτήρια και μικρόβια. Για τον ίδιο λόγο, οργανικά απορρίμματα αλλοιώνονται με πιο αργούς ρυθμούς ,και προκαλούν λιγότερη δυσοσμία μέσα σε σακούλες από mater-bi. Ιδανικές για κομποστοποίηση βιολογικών τροφίμων υπολειμμάτων. Είναι πιστοποιημένα κατάλληλες για ζωοτροφή, άδειες ή γεμάτες με οργανικά υπολείμματα! Μέσα σε 90 μέρες από την τοποθέτηση τους στη χωματερή ή στον κήπο μας μετατρέπονται σε θρεπτικό λίπασμα επιτρέποντας και στα περιεχόμενα τους να αποδομηθούν, δεν είναι φωτοδιασπώμενες, διατίθενται σε πολλά μεγέθη και κατασκευάζονται από εταιρίες με πιστοποιημένα οικολογικό κοινωνικό προφίλ κάθ’ όλη τη διαδικασία παραγωγής. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν και στην Ελληνική αγορά βιοδιασπώμενες σακούλες από πατάτα κατασκευασμένες με τις ίδιες προδιαγραφές με αυτές από καλαμπόκι.
ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΑΚΟΥΛΑ , ήταν το σλόγκαν της χάρτινης σακούλας, που πήραν τέλος του Φλεβάρη μαζί με την «Καθημερινή» τους οι αναγνώστες της εφημερίδας, σε μια πολύ ωραία και έξυπνη εκστρατεία του Δήμου Αθηναίων, να ευαισθητοποιήσει οικολογικά του κατοίκους της πόλης να καταργήσουν την πλαστική σακούλα και να προωθήσει το μέτρο που θα εφαρμοστεί από 1ης Ιουνίου φέτος σε 9 μεγάλα σούπερ μάρκετ. «Η πλαστική σακούλα χρησιμοποιείται 1-2 φορές και έχει διάρκεια ζωής 400 χρόνια»αναγράφεται στη διαφημιστική χάρτινη σακούλα που μοιράζει ο δήμος, μια υπενθύμιση που από μόνη της αρκεί για να βγάλουμε μια και καλή από την καθημερινότητα μας. Το ζητούμενο, όμως, είναι πόσο βαθιά «ψυλλιασμένοι» και ευαισθητοποιημένοι είμαστε, όσοι είμαστε, με το περιβάλλον και την ανάγκη προστασίας του. Γιατί, πολλοί οι κήρυκες της οικολογίας, της ανάγκης απορρύπανσης, της υποχρέωσης σεβασμού της καθαριότητας των κοινόχρηστων δημόσιων χώρων, αλλά όταν έρθει η στιγμή ,χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ θα ανοίξουν τα παράθυρα του Ι.Χ. τους να πετάξουν στο δρόμο το άδειο πλαστικό μπουκάλι, άλλο ένα επικίνδυνο περιβαλλοντικά προϊόν κατανάλωσης.
Η αυξημένη αποδοχή των πλαστικών από τους καταναλωτές και τη βιομηχανία οφείλεται στα ξεκάθαρα πλεονεκτήματα που αυτά παρουσιάζουν έναντι των άλλων υλικών. Το χαμηλό τους βάρος και οι μικρές απαιτήσεις σε υλικά είναι κατά πολλούς το σημαντικότερό τους προσόν. Σε σύγκριση π.χ. με ένα γυάλινο μπουκάλι, ένα πλαστικό ίδιου όγκου έχει μόλις το ένα όγδοο του βάρους. Επίσης, έχουν καλές μηχανικές αντοχές, δεν αφήνουν το νερό να περάσει και είναι πολύ φθηνά, γεγονός που τα έχει κάνει πολύ δημοφιλή στους καταναλωτές. Από την άλλη τα χαμηλά κόστη παραγωγής, οι εξίσου μικρές απαιτήσεις σε πρώτες ύλες και ενέργεια, οι απλές παραγωγικές διαδικασίες και η μεγάλη ποικιλία των πλαστικών βοήθησαν να αναπτυχθεί μια ακμάζουσα βιομηχανία γύρω από την παραγωγή τους, η οποία, με την επιστήμη των πλαστικών, βρίσκει συνεχώς νέες χρήσεις και νέα υλικά για να ικανοποιήσουν ολοένα αυξανόμενες ανάγκες.
Όλα τα πλαστικά δεν είναι ίδια. Υπάρχουν διάφορα είδη, ανάλογα με τη βασική τους μονάδα. Για παράδειγμα, το ΡΕΤ, το πλαστικό που χρησιμοποιείται στα μπουκάλια του νερού διαφέρει από το Πολυαιθυλένιο που χρησιμοποιείται στις πλαστικές σακούλες και τα δύο με τη σειρά τους είναι πολύ διαφορετικά από το nylon ή το πολυστυρένιο (αφρολέξ). Τα πλαστικά, εκτός από τη σύσταση διαχωρίζονται και από το πώς αντιδρούν στη θέρμανση. Έχουμε έτσι τα θερμοπλαστικά, τα οποία λιώνουν με θέρμανση (όπως για παράδειγμα τα πλαστικά μπουκάλια ή τα τάπερ) και τα θερμοσκληρυνόμενα, τα οποία, όπως δηλώνει και το όνομά τους, σκληραίνουν (π.χ. τα ελαστικά των αυτοκινήτων). Μια άλλη κατηγορία πλαστικών είναι τα ελαστομερή (π.χ. λαστιχάκια). Εδώ πρέπει να διαχωρίσουμε τον όρο πολυμερές από το πλαστικό. Όταν λέμε πολυμερές, αναφερόμαστε στα μακρομόρια, ενώ με τον όρο «πλαστικό» εννοούμε το τελικό προϊόν στο οποίο έχουν μπει πρόσθετα σταθεροποιητές, αντιοξειδωτικά ή χρώματα.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει συμφωνία για το χρόνο που απαιτείται για να αποδομηθούν πλήρως τα πλαστικά που πετάμε στα σκουπίδια μας. Υπάρχουν εκτιμήσεις, οι οποίες μιλάνε και για περισσότερα από 500 χρόνια για τα κοινά πλαστικά. Αυτός είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που δημιουργούν τα πλαστικά για το περιβάλλον. Τα πλαστικά που μένουν στους ΧΥΤΑ ή, ακόμα χειρότερα, στις χωματερές ή τη φύση, παραμένουν εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να διασπώνται. Ακόμα, τα πρόσθετα που υπάρχουν διαχέονται μέσα από το πλαστικό και μπορούν να δημιουργήσουν περιβαλλοντικά προβλήματα. Επίσης, στην περίπτωση πυρκαγιάς σε μία χωματερή, η καύση πλαστικών υλικών μπορεί να προκαλέσει την έκλυση τοξικών αερίων (π.χ. η ανεξέλεγκτη καύση PVC ενδέχεται να προκαλέσει εκπομπές διοξινών). Κίνδυνος από τα πλαστικά, όταν αυτά απορριφθούν στη φύση, υπάρχει και για τα άγρια ζώα, τα οποία τραυματίζονται και πολλές φορές πεθαίνουν από αυτά. Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι η πλειονότητα των πλαστικών παράγεται από κλάσματα του πετρελαίου, το οποίο είναι μη ανανεώσιμος πόρος.
Οι ποσότητες των πλαστικών που παράγονται κάθε χρόνο ξεπερνούν τους 250 εκατομμύρια τόνους και η ζήτηση για αυτά συνεχώς αυξάνεται. Ένα πολύ σημαντικό ποσοστό αυτών προορίζεται για χρήσεις με μικρό χρόνο ζωής όπως π.χ. για συσκευασίες προϊόντων. Δεδομένων των κινδύνων που παρουσιάζουν τα πλαστικά είναι πολύ σημαντικό αυτά να μην καταλήγουν στο περιβάλλον.
Σήμερα, οι καταναλωτές, εμείς, πετάμε πολύ εύκολα τα πλαστικά υλικά μας (κυρίως τις συσκευασίες) στα σκουπίδια, αγνοώντας ότι μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον αλλά και ότι αποτελούν χρήσιμη πρώτη ύλη για τη βιομηχανία πλαστικών. Η ανακύκλωση των πλαστικών είναι κάτι στο οποίο μπορούμε πολύ εύκολα να βοηθήσουμε. Όλες οι πλαστικές συσκευασίες έχουν πάνω τους μια ειδική σήμανση που δείχνει από τι υλικό είναι φτιαγμένες και βοηθάει τον εργάτη στα ΚΔΑΥ να τις ξεχωρίσει. Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί, δυστυχώς, τα διαφορετικά πλαστικά σπάνια μπορούν να αναμιχθούν μεταξύ τους κατά την ανακύκλωσή τους. Η ανακύκλωση γίνεται συνήθως με μηχανικά μέσα και ανάτηξη για δημιουργία νέων προϊόντων, αφού πρώτα έχουν απομακρυνθεί οι προσμίξεις (ετικέτες, γυαλιά, υπολείμματα). Πιο αποδοτική, αλλά σαφώς δυσκολότερη, είναι η χημική ανακύκλωση, στην οποία το πολυμερές σπάει στα δομικά του στοιχεία, τα μονομερή, διαχωρίζεται και χρησιμοποιείται στη συνέχεια εκ νέου για την παραγωγή νέων πολυμερών. Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή σε περιορισμένο βαθμό, όπως π.χ. στο εργοστάσιο ανακύκλωσης PVC στη Ferrara της Ιταλίας.
Στις παρακάτω ιστοσελίδες μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για την ανακύκλωση συγκεκριμένων πλαστικών.
• www.plasticseurope.org
• www.vinyloop.com
• http://www.substech.com/dokuwiki/doku.php?id=plastics_recycling
• http://www.lotfi.net/recycle/plastic.html
Ένα σημαντικό πρόβλημα σε ότι αφορά τα πλαστικά είναι και η μεγάλη ποσότητα πλαστικής σακούλας που χρησιμοποιείται και διατίθεται καθημερινά. Η ανεξέλεγκτη διάθεση πλαστικών απορριμμάτων τείνει να καταστεί, σε πολλές περιπτώσεις, καταστροφική για την ζωή στον πλανήτη μας. Οι πλαστικές τσάντες είναι εξαιρετικά εύχρηστες, λειτουργικές, ελαφρές, ανθεκτικές και δυστυχώς φθηνές ή δωρεάν για τους καταναλωτές, σε χώρες όπως η Ελλάδα, με αποτέλεσμα να γίνεται κατάχρηση. Κάθε χρόνο στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε 10 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες. Εντούτοις, κάποια καταστήματα σήμερα χρεώνουν στο ταμείο για τις πλαστικές σακούλες. Σε πολλές χώρες του κόσμου σήμερα οι σακούλες, είτε είναι κατασκευασμένες από πλαστικό, χαρτί ή άλλα οργανικά υλικά (βιοαποικοδομήσιμες) χρεώνονται, όπως για παράδειγμα στη Φιλανδία και στη Μάλτα, ενώ σε άλλες φορολογείται η παραγωγή τους, όπως στην Ισλανδία, τη Δανία και στην Ιρλανδία. Επιπλέον, υπάρχουν χώρες στις οποίες έχει απαγορευθεί η χρήση πλαστικής σακούλας, όπως για παράδειγμα στην Τανζανία, τη Νότια Αφρική και την Ινδία.
Στην Ελλάδα 300.000.000 ευρώ υπολογίζεται ότι κοστίζουν οι πλαστικές σακούλες που χρησιμοποιούμε για περίπου 15 λεπτά, δηλαδή όσο χρόνο χρειαζόμαστε για να μεταφέρουμε τα ψώνια μας από το σούπερ μάρκετ ή τα άλλα εμπορικά μαγαζιά στο σπίτι. Μετά τα 300.000.000 ευρώ καταλήγουν στα σκουπίδια μας. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΣΕΣΜΕ) το κόστος των προϊόντων θα μειώνονταν κατά 0,3% του τζίρου αν καταργούνταν η «δωρεάν» !!! διανομή πλαστικής σακούλας.
Οι πλαστικές σακούλες επιβαρύνουν το περιβάλλον με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν μεγάλο ποσοστό των σκουπιδιών που είναι πεταμένα ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον. Σε αντίθεση με τα φυσικά υλικά, δεν διαλύονται στο περιβάλλον παρά μετά από πολλά χρόνια. Στη θάλασσα διαλύονται ακόμα με πιο αργούς ρυθμούς και αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τα πτηνά, τα ψάρια, τα δελφίνια, τις φώκιες και κυρίως τις θαλάσσιες χελώνες. Πολύ συχνά βρίσκονται πλαστικές σακούλες στο στομάχι τέτοιων ζώων. Οι θαλάσσιες χελώνες καταπίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα τις διαφανείς πλαστικές σακούλες που μοιάζουν με μέδουσες, το αγαπημένο τους φαγητό. Στο βυθό οι σακούλες καλύπτουν τη θαλάσσια βλάστηση και νεκρώνουν την περιοχή που καλύπτουν. Επιπλέον, το πλαστικό, το οποίο καταλήγει στο περιβάλλον ανεξέλεγκτα ή σε ΧΥΤΑ αποσυντίθεται σιγά σιγά και επιβαρύνει το χώμα και το νερό με επικίνδυνα χημικά από το πλαστικό.
Στον παραπάνω πίνακα περιγράφονται συνοπτικά οι βασικοί ιστορικοί σταθμοί που αφορούν τη χρήση τσαντών μίας χρήσης, αλλά και των επαναχρησιμοποιήσιμων, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά προϊόντων. Είναι σαφές ότι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρέασε την επικράτηση των τσαντών μίας χρήσης είναι και η βιομηχανική επανάσταση μαζί με την καταναλωτική συμπεριφορά που επικράτησε από τον 19ο αιώνα και μετά.
Είδος σακούλας Χρήση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Πρώτη ύλη Πότε εμφανίζεται
Πάνινη Φαρμακεία, Βιβλιοπωλεία, Τρόφιμα, Εμπορικά μαγαζιά Χρησιμοποιούνται πολλές φορές και μπορούν να πλυθούν Ο καταναλωτής πρέπει να τις έχει πάντα μαζί του Βαμβάκι, Φυτικές ίνες, κόρχορος (Ινδικό φυτό) Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τη Βιομηχαν. Επανάσταση
Επανακάμπτει τελευταία στην Ευρώπη
Χάρτινη Σουπερμάρκετ, Μανάβης, Βιβλιοπωλεία, Φαρμακεία, Μαγαζιά ρούχων Σκουπίδια (ακόμα και οργανικά) Εύκολη Ανακύκλωση Απαιτείταιειδική επεξεργασία για να αντέχουν στη μεταφορά μεγάλου βάρους ή για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για οργανικά απόβλητα προς κομποστοποίηση (τεμαχισμός) Ξύλο,
παλιά χαρτιά 1700 -1800
Πλαστική σακούλα
μιας χρήσης Σούπερ μάρκετ, εμπορικά καταστήματα, μανάβικα, λαϊκές αγορές κ.α. Ανθεκτικές στη χρήση, αδιάβροχες, αν και μιας χρήσης θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται πολλές φορές Σημαντική κατανάλωση νερού και ενέργειας. Μεγάλο πρόβλημα από την παρουσία πλαστικής σακούλας στο περιβάλλον και ιδιαίτερα στη θάλασσα. Θανατώνονται χιλιάδες είδη (πουλιά, χελώνες, ψάρια, κα) επειδή καταπίνουν πλαστικές σακούλες και άλλα σκουπίδια Πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλα πετροχημικά παράγωγα τα οποία μετατρέπονται σε πολυμερή Μαζικά, κυρίως μετά τα τέλη του 1950
Πλαστική σακούλα πολλ(απλ)ών χρήσεων Κυρίως σε ολλανδικά και άλλα σούπερ-μάρκετς Ανθεκτικές στη χρήση, αδιάβροχες, πολλαπλής χρήσης Έχουν μεγαλύτερο κόστος Πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλα πετροχημικά παράγωγα που μετατρέπονται σε πολυμερή Κυρίως από τη δεκαετία του 1990, ως αποτέλεσμα πολιτικών για τη μείωση κι ανακύκλωση συσκευασιών
1η γενιά Βιοδιασπώμενων Σούπερ μάρκετς Διασπώνται αλλά τα υπολείμματα δεν είναι ακίνδυνα για το περιβάλλον Υπολείμματα που δεν είναι ακίνδυνα για το περιβάλλον Άμυλο, Βαρέα μέταλλα όπως κάδμιο, μόλυβδος και βερύλλιο Αρχές του 1990
2η γενιά βιοδιασπώμενων Σούπερ μάρκετς
Μαγαζιά τροφίμων Κομποστοποιήσιμες (διασπώνται σε οργανική ύλη κατάλληλη για την ανάπτυξη των φυτών) Άμυλο με βιοδιασπώμενα πολυμερή ή πολυλακτικό οξύ 2000
